• Digital Humanities and Cultural Heritage
• Other research productsclose
• 2018-2022close
• Digital Humanities and Cultural Heritage close
• Social Science and Humanities close

Voorafgaand aan het veldwerk is een archeologisch bureauonderzoek met een archeologisch verwachtingsmodel opgesteld (Hoofdstuk 2). Tijdens het veldonderzoek zijn zeven boringen gezet en is het verwachtingsmodel zoals geformuleerd in hoofdstuk 2.5 getoetst. Op grond van de resultaten van het veldonderzoek blijkt dat de bodem in het plangebied bestaat uit een recente bouwvoor, op een intact plaggendek, op een oude akkerlaag (cultuurlaag) op dekzandafzettingen met (restanten van) een BC-horizont en een C-horizont. In boring 1 is in de oude akkerlaag op een diepte van tussen 90 – 100 centimeter beneden maaiveld één fragment grijs, gedraaid aardewerk uit de vroege middeleeuwen gevonden. In boring 2 zijn in de oude akkerlaag op een diepte van 55 – 75 houtskoolspikkels waargenomen. Het onderzoek heeft daarmee archeologische indicatoren opgeleverd die wijzen op een archeologische vindplaats in het plangebied.

Gespecificeerde archeologische verwachting Op basis van het archeologisch bureauonderzoek en conform de archeologische waarden- en verwachtingskaart van de gemeente Winterswijk, heeft het plangebied een middelhoge tot lage archeo-logische verwachting voor de perioden vanaf het Laat-Paleolithicum. Het plangebied ligt namelijk op de overgang van een dekzandwelving naar een dekzandvlakte/-laagte. Dekzandwelvingen waren in principe niet ongeschikt voor bewoning, maar de meeste voorkeur zal zijn uitgegaan naar de hoger en droger gelegen dekzandruggen en -koppen. Binnen dekzandvlakten/-laagten heersten over het algemeen zeer ondiepe grondwaterstanden, waardoor deze gebieden dermate nat/moerassig waren dat bewoningscondities ongunstig waren. Voor de periode Nieuwe tijd geldt een lage verwachting, op basis van de historische ontwikkeling van het landgebruik binnen en rondom het plangebied. In de directe omgeving van het plangebied zijn verder geen archeologische complexen bekend en heeft archeologisch onderzoek niet geresulteerd in het aantreffen van archeologisch vondstmateriaal. Historisch kaartmateriaal geeft geen aanwijzingen dat het plangebied binnen een historisch erf heeft gelegen. Het huidige boerenerf is pas ontstaan in 1925. In de directe omgeving van het plangebied zijn verder geen archeologische complexen bekend en heeft archeologisch onderzoek niet geresulteerd in het aantreffen van archeologisch vondstmateriaal. Resultaten inventariserend veldonderzoek Uit de resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase) blijkt dat er sprake is van een diep recente verstoorde bodemopbouw in het merendeel van het plangebied. De recente verstoringen reiken tot een gemiddelde diepte van circa 90 cm -mv, waardoor het potentiële archeologische vondst- en sporenniveau sterk is aangetast dan wel volledig verwijderd is. Bij enkele boringen is wel een (deels) intacte veldpodzolbodem aangetroffen, waarbij het meest intacte profiel bestaat uit een restant van de 1AhEp-horizont, gevolgd door de 1Bhe- en vervolgens de 1BC-horizont. De overgang naar de C-horizont vindt plaats op een diepte van circa 80 cm -mv. Er is echter geen sprake van een duidelijk te begrenzen terreindeel waar sprake is van een (nog deels) intact bodemprofiel. Ook wordt hiermee duidelijk dat bodemverstorende ingrepen reiken tot voorbij het niveau waarin archeologische sporen, indien aanwezig, meest zichtbaar zullen zijn in het vlak, in de BC-horizont en overgang naar de C-horizont. Vooral de boringen gezet nabij de varkensschuren in de noordelijke helft van het plangebied laten diepgaande verstoringen zien, erop duidend dat ten behoeve van de bouw hiervan diepgaande en ruime bouwputten zijn uitgegraven (enkele meters buiten de huidige bebouwingscontouren). Dit betreft tevens het terreindeel waar de nieuwbouwwoning staat gepland. In het opgeboorde materiaal zijn verder geen lagen aangetroffen die wijzen op de aanwezigheid van een oude antropogene bodemhorizonten (oude akkerlagen/cultuurlagen). Het opgeboorde materiaal is tevens geïnspecteerd op het voorkomen van archeologische resten, maar deze zijn niet aangetroffen. Alleen bovenin het geroerde/recent verstoorde deel van de bodemopbouw zijn plaatselijk resten bouwpuin/baksteen en plastic aangetroffen, welke vanuit archeologisch oogpunt geen waarde hebben. Uit geraadpleegde bouwdossiers blijkt tevens dat er sprake is van diepgaande verstoringen ter hoogte van de te slopen varkensschuren. Het terrein is relatief laat ontgonnen. Daarnaast ontbreken archeologische indicatoren geheel, ook in de omgeving is niets gevonden behalve een speerpunt uit de bronstijd. Die moet echter al een losse vondst worden beschouwd. Conclusie Geconcludeerd wordt dat er geen aanwijzing zijn om nog ongestoorde restanten van een basis-/extractiekamp (Jagers-Verzamelaars) en/of een nederzettingscomplex of huisplaats (Landbouwers), behorend tot het complextype 5a/5b of 6, binnen het plangebied te verwachten. Dit geldt ook voor Geïsoleerde (organische) resten (resten van specialistische of rituele activiteiten) (complextype 0) en afvaldumps (complextype 3a). Op basis van het bureauonderzoek gold al een middelhoge tot lage verwachting en door de algemene aangetroffen bodemopbouw kan deze worden bijgesteld naar geen verwachting. Er zijn voor de archeologie geen gevolgen vanuit de voorgenomen bodemingrepen. Advies Op grond van de resultaten van het archeologisch vooronderzoek adviseert Econsultancy om ten aanzien van de geplande bodemingrepen binnen het plangebied geen vervolgonderzoek te laten plaatsvinden. Door de diverse bouwwerkzaamheden en inrichting van het boerenerf is het natuurlijk bodemprofiel binnen het plangebied over het algemeen al grootschalig is vergraven/aangetast. Dieper doorlopende archeologische sporen kunnen plaatselijk niet worden uitgesloten, maar hiervoor is geen duidelijk te begrenzen terreindeel te onderscheiden. Dit advies is voorgelegd aan het bevoegd gezag in kwestie, Burgemeester en Wethouders van de gemeente Winterswijk en door middel van een selectiebesluit als zodanig bekrachtigd (beoordeling archeologisch rapport door de heer D. Kastelein MA, Regionaal Archeoloog Omgevingsdienst Achterhoek, d.d. 3 september 2018, zaaknummer 2018EA0840). Met bovenstaand advies wordt ingestemd. Er is geprobeerd een zo gefundeerd mogelijk advies te geven op grond van de gebruikte onderzoeksmethode. De aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het plangebied kan nooit volledig worden uitgesloten. Econsultancy wil de opdrachtgever er daarom ook op wijzen dat, mochten tijdens de geplande werkzaamheden toch archeologische waarden worden aangetroffen, er conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet uit juli 2016 een meldingsplicht geldt bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ), de gemeente Winterswijk of de provincie Gelderland.

Op het emplacement Kijfhoek zijn verschillende projecten gepland om het kenmerkende Heuvelsysteem te moderniseren en de levensduur ervan te verlengen. Het Heuvelsysteem is eind 1990 opgeleverd en is aan het einde van zijn technische levensduur. Deze projecten gaan gepaard met bodemingrepen, waardoor het archeologisch bodemarchief mogelijk verstoord raakt. De oudste bewoning heeft plaatsgevonden op het rivierduin. Op de oevers van de Devel is op een aantal plekken middeleeuwse bewoning (11e eeuw) vastgesteld. Voor de rivierduinen geldt een hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen vanaf het Mesolithicum; de stroomgordel van de Devel heeft een hoge verwachting voor bewoning gedurende de IJzertijd/Romeinse tijd en Vroege Middeleeuwen. Ook zijn hier 14e-eeuwse boerderijplaatsen te verwachten van na de bedijking van de Devel. Ten aanzien van de komgebieden geldt een lage archeologische verwachting voor vindplaatsen uit de periode IJzertijd/Romeinse tijd en Vroege Middeleeuwen. De heuvel op het rangeerterrein is opgehoogd met ongeveer 3 tot wel 7,5 meter; het rangeerterrein zelf met ongeveer 1,5 meter. Alle ingrepen in dit ophoogpakket en in de 30 cm daaronder kunnen worden verricht zonder het risico archeologische waarden te verstoren. Voor ingrepen ter plaatse van de oeverwallen van de Devel en de rivierduinen, die dieper reiken dan het ophoogpakket en de 30 cm daaronder (circa 1,8 m -NAP), moet eerst een archeologisch onderzoek worden uitgevoerd. Afhankelijk van de aard van de ingrepen en in overleg met de archeologisch deskundige van de gemeente Zwijndrecht zal worden bepaald in welke vorm dit onderzoek kan plaatsvinden. In de delen van het plangebied buiten de oeverwallen en rivierduinen wordt geen archeologisch onderzoek nodig geacht. Deze zones zijn als ‘vrijgeven’ aangeduid op de advieskaart.

In juli 2017 is een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd in een plangebied aan de Autoweg 1 in Rhenen (gemeente Rhenen). De aanleiding van het onderzoek vormt voorgenomen nieuwbouw van een woning en uitgeven van een bouwvlak. Hiervoor dient in eerste instantie een bestemmingsplanwijziging te worden aangevraagd, waarna voor de daadwerkelijke ingrepen een omgevingsvergunning dient te worden aangevraagd. In de ruimtelijke procedure voor een bestemmingsplanwijziging is het altijd noodzakelijk vast te stellen wat de archeologische waarde van het plangebied is, om zo de omgang met deze archeologische waarden in het bestemmingsplan op te kunnen nemen. Daarnaast zal, toegespitst op het plangebied, bij de voorgenomen ingrepen in het plangebied grondverzet plaatsvinden, waardoor de oorspronkelijke bodem en daarmee eventueel aanwezige archeologische resten in het gebied kunnen worden verstoord. Om de voorgenomen ontwikkelingen te kunnen laten plaatsvinden, is op grond van het bestemmingsplan Consolidatieplan Buitengebied Rhenen (2015) als onderdeel van de vergunningsaanvraag een archeologisch vooronderzoek nodig. Dit rapport beschrijft de resultaten van het archeologisch vooronderzoek in het plangebied en voorziet in die plicht. Uit zowel het bureauonderzoek als het veldonderzoek is gebleken dat in een het plangebied een hoge verwachting is vast te stellen op de aanwezigheid van resten uit het Neolithicum tot en met de Nieuwe tijd. Deze verwachting is enerzijds gebaseerd op ligging van het plangebied nabij een zeer groot aantal vondsten en AMK-terreinen en anderzijds op het aantreffen van een deels intacte bodemopbouw en archeologische indicatoren in het plangebied. Deze deels intacte bodemopbouw bestaat uit een restant van een oude ploeglaag, danwel een restant van een B-horizont. De vondsten beslaan vooralsnog een zeer brede periode, uiteenlopend van het Neolithicum tot en met de Nieuwe tijd. Voor de periode Laat-Paleolithicum en Mesolithicum is de hoge verwachting bij te stellen naar een lage verwachting, gebaseerd op het aantreffen van een afgetopt oorspronkelijke bodemopbouw. Deze resten kunnen worden aangetroffen vanaf een diepte van ongeveer 15 cm -Mv. De voorgenomen ingrepen in het plangebied, de bouw van een woning, vormt daarmee een bedreiging voor eventuele archeologische waarden die zich nog in de ondergrond bevinden.

Le 16 avril 1637, Sébastien La Ruelle, ancien bourgmestre de la cité de Liège et figure de proue du parti des Grignoux favorable à la France est assassiné. Dans son sillage, plus de quarante personnes sont tuées, dont le commanditaire du meurtre, René II de Renesse comte de Warfusée, mis en pièces par les bourgeois de la cité. En quelques jours, les nouvelles de l’évènement transforment le massacre en complot politique. Alors que le conflit civil qui polarise la cité entre partisans des Chiroux et des Grignoux fait localement écho aux divisions qui marquent l’Europe de la guerre de Trente Ans, toutes les puissances voisines sont désignées comme actrices du bain de sang : France, Pays-Bas méridionaux, Espagne, Empereur, Provinces-Unies, prince-évêque de Liège. L’objectif de cette contribution est, dans la perspective d'une histoire de la communication politique, d’étudier la compréhension que la diplomatie pontificale élabore progressivement de l’évènement. L’analyse des réactions et des omissions plus ou moins volontaires des nonces en poste à Cologne, Bruxelles et Paris, marquées par la recherche de l’apaisement, a permis d'inscrire la lecture pontificale du massacre dans la mission pacificatrice promue alors par le Saint-Siège pour mettre fin à la guerre de Trente Ans. En proposant plusieurs échelles d'analyse, elle autorise en outre la prise en charge du cadre sociopolitique local dans lequel s’intègrent les envoyés pontificaux résidant à Bruxelles et Cologne au cours des années 1630-1640: un espace de frontières politiques et confessionnelles défini par la guerre, dans lequel la représentation diplomatique du pape comme padre comune des princes catholiques suppose, en contexte de conflit civil, des micro ajustements politiques réguliers et périlleux de la part des diplomates du Saint-Siège. L'étude de leur correspondance démontre en retour la capacité de ces derniers à se dérober aux effets délétères de ces prises de position provisoires, tantôt par une inflation du discours de justification, tantôt par le silence.

verkennend booronderzoek n.a.v. geplande bouw van een woning

In opdracht van de provincies Flevoland en Overijssel heeft ADC ArcheoProjecten in september 2018 een bureauonderzoek en prospectieplan opgesteld voor een plangebied langs de N307 tussen Roggebot en Kampen. De aanleiding van het onderzoek is het voornemen om het bestaande Roggebotcomplex te vervangen door een brug, en de N307 op te waarderen. Op basis van het bureauonderzoek is geconcludeerd dat in nagenoeg het gehele plangebied archeologische resten uit de prehistorie te verwachten zijn op het pleistocene dekzand (Laagpakket van Wierden, Formatie van Boxtel). Daarnaast wordt het plangebied doorsneden door een tweetal ontginningsassen (Buitendijksweg en Zwartendijk), waarlangs resten van ontginning (onder meer huisterpen) worden verwacht uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe Tijd. Op de bodem van de voormalige Zuiderzee en IJsselmeer (tegenwoordig de Flevopolder en Drontermeer) worden scheepvaart- en visserijgerelateerde resten verwacht uit perioden vanaf de Late Middeleeuwen. In het prospectieplan is een indeling in zones gemaakt, die op de kaartbijlage zijn afgebeeld en in dit rapport worden toegelicht. Het betref zones waar op basis van het verkennende booronderzoek vervolgonderzoek in de vorm van verkennend of karterend booronderzoek of een passieve archeologische begeleiding noodzakelijk is.

In opdracht van gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten heeft ADC ArcheoProjecten een inventariserend veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek uitgevoerd in het plangebied Nuenen-West. Het plangebied zal worden ontwikkeld en grotendeels worden bebouwd met woningen en voorzieningen. Het onderzoek was noodzakelijk om te bepalen of bij de voorgenomen activiteiten de kans bestaat dat archeologische resten in de ondergrond worden aangetast.Uit het bureauonderzoek is gebleken dat de onderzoekslocatie bestaat uit dekzandruggen, dekzandvlakten en laagtes hiertussen. De bodem binnen de onderzoekslocatie bestaat in zijn geheel uit hoge enkeerdgronden die, indien deze zijn ontstaan door plaggenbemesting, een hoge archeologische verwachting met zich meebrengen. Bekend is dat met name in het zuidelijk deel van de onderzoekslocatie afgraving ten behoeve van zandwinning heeft plaatsgevonden. De exacte locaties en omvang van de afgravingen zijn onbekend. Tevens kan verstoring van het bodemprofiel hebben plaatsgevonden door egalisatie en diepploegen.Uit het combineren van gegevens uit het verkennend booronderzoek, een historische kaart en de hoogtelijnenkaart is een verwachtingskaart opgesteld. Hieruit blijkt dat met name in de zuidoosthoek van het plangebied het reliëf van het oorspronkelijke landschap (paleoreliëf) als gevolg van grootschalige zandwinning niet meer intact is. Slechts langs de randen van de afgravingen zijn in kleine gebieden boringen met een intact A-C profiel aangetroffen. In de noordwestzijde van het plangebied zijn de grote lijnen van het paleoreliëf nog te herkennen. Echter hier heeft door egalisatie en diepploegen (t.b.v. aspergeteelt) op grote schaal verstoring van het bodemprofiel plaatsgevonden. Hierdoor is een gebied ontstaan met een zeer versnipperd verwachtingspatroon, waardoor de kans op het aantreffen van behoudenswaardige archeologische resten klein is. In het gebied zijn vijf locaties geselecteerd waar de grote lijnen van het landschap nog intact zijn en slechts in beperkte mate verstoring door egalisatie en diepploegen heeft plaatsgevonden en waar kans is op het aantreffen van behoudenswaardige archeologische resten. Het wordt aanbevolen om in deze vijf gebieden een vervolgonderzoek uit te voeren in de vorm van een proefsleufonderzoek om over de aan- of afwezigheid van archeologische resten uitsluitsel te kunnen geven.

Bureauonderzoek locatie Hedera te Bemmel.