• Digital Humanities and Cultural Heritage
• Belarusian close
• Repository of Brest State Technical... close

Статья посвящена жизненному и творческому пути Степана Хусейновича Александровича (1921–1986), который, будучи представителем национальной группы местных татар, много сделал для развития белорусской культуры как писатель, критик, литературовед, краевед. В ходе своей деятельности доктор филологических наук, профессор С.Х. Александрович исследовал историю белорусской литературы XIX–XX веков, развитие отечественного книгопечатания и периодической печати, литературные связи. Своеобразным примером межкультурной коммуникации является вклад татарина Степана Хусейновича Александровича в развитие белорусской культуры. S. V. GRIBOVA. TATARIN STEPAN HUSSEINOVICH ALEXANDROVICH AS REPRESENTATIVE OF BELARUSIAN CULTURE

Навуковы артыкул прысвечаны аналізу рэлігійнай святочнай культуры і яе уплыву на насельніцтва мястэчак Заходняй Беларусі 20-30 гг. ХХ ст. Рэлігійныя святы былі універсальным сродкам перадачы сацыяльнага вопыту з пакалення ў пакаленне і рэгламентавалі штоддзеннае жыцце местачкоўцаў. У мястэчках святкаваліся хрысціянскія, іўдзейскія і мусульманскія святы. Успаміны местачкоўцаў адлюстроўваюць мясцовыя асаблівасці, звычаі і традыцыі ў правядзенні рэлігійных свят. G. S. KOSYANOVSKAYA. RELIGIOUS FESTIVE CULTURE IN THE TOWNS OF WESTERN BELARUS (1921-1939)

Пачуцце патрыятызма маленькіх падзей пакуль яшчэ грамадзяніна пачынаецца з гонару за сваю спадчыну і зямлю, горды на яе культуру, мову і, безумоўна, пачуцці людзей, якія цаной свайго жыцця абараняюць і захоўваюць сваю гіторыю і перадаюць яе нашчадкам. 75 гадоў прайшло са дня Перамогі над фашызмам, кожны год успанімаюць пра кожнага з абаронцаў, якія разам з іншымі краінамі змагаліся са злом чалавечым іперамаглі. Кожны з суайчыннікаў, аддаючы дань памяці вялікаму Подзвігу, павінен уносіць у сваю лепту, нагадваць, асабліва моладзі, пра вялікую трагедыю праз навуку, культуру, літаратуру і г. д. Таму аўтар, які з’яўляецца лінгвістам, аналізуе антрапонімы (імены, прозвішчы) жыхароў. Zaika, Z. M. "We Remember": a retrospective analysis of anthroponyms from the book by A. Adamovich, J. Bryl, V. Kolesnik "I am from the village of fire"

У артыкуле першая спроба абвяшчэння беларускай нацыянальнай дзяржаунасцi даследуецца у кантэксце усходнееўрапейскай геапалiтычнай сiтуацыi другой паловы 1917–1918 гадоў. Робiцца выснова, што Савецкая Расiя, якая падпiсала Брэсцкi мiр на цяжкiх для сябе умовах, да канца Першай сусветнай вайны вымушана была iгнараваць пер­шыя крокi па самастойнай рэалiзацыi беларусамi права на самавызначэнне. Малыхина, Л. Ю. Решение белорусского национального вопроса в условиях завершения Первой мировой войны

Не так даўно ў Берасці выйшлі два тамы кнігі “Замок Берестейскій”, аўтарства прафесара Анатоля Гладышчука, выкладчыка Дзяржаўнага тэхнічнага ўніверсітэта ў Брэсце. Першы том прысвечаны перыяду, калі Берасце знаходзілася ў межах рускіх княстваў (Х-ХІІІ ст.), а другі перыяду Вялікага Княства Літоўскага да часоў Рэчыпаспалітай (ХІѴ-ХѴІ ст.). На аснове багатага выбару крыніц, з выкарыстаннем вынікаў шматгадовых археалагічных раскопак, аўтар паказвае багатую гісторыю Берасця. Падчас пабудовы ў I палове XIX ст. брэсцкай крэпасці, быў знішчаны ўвесь стары горад. Таму вельмі цяжка цяпер рэканструаваць дакладны яго вобраз. Дапамагаюць старыя гравюры, мапы і інвентар замка, складзены ў 1566 годзе Дзмітрам Сапегай. Выкарыстоўваючы здабыткі тэхнічных навук, Анатоль Гладышчук вельмі пераканаўча лакалізуе гістарычныя аб’екты - царкву св. Пятра, мэнніцу, замкавыя вежы і іншыя. Сёлета Берасце адзначае 1000 гадоў з часу запісу ягонай назвы на картах летапісаў. Дату 1017 пацвярджаюць адначасова дзве крыніцы - Ноўгародскі леталіс ды нямецкая Хроніка мерзэбургскіх епіскапаў. Хаця афіцыйныя святкаванні 1000-годдзя Берасця запланаваны на 2019 г, але менавіта сёлета адзначаем гэтую вялікую гадавіну. Пра першую звестку аб Берасці з 1017 г. прафесар Анатоль Гладышчук гаварыў на навуковай канферэнцыі, якая прайшла 22-23 мая г.г, ў рамках “Пролагу” у Вельску Падляшскім. Варта пазнаёміцца з ягонымі разважаннямі на гэтую тэму. Гладыщук Анатолий Антонович. Бресту 1000 лет = Gladyshchuk Anatoly Antonovich. Brest is 1000 years old

В начале 1920-х гг. экономика БССР, особенно сельское хозяйство, была полностью разрушена. Новая экономическая политика (НЭП) проводилась с целью восстановления разрушенной экономики. Благодаря НЭП, экономика была частично восстановлена, но затем эта политика была свернута, так как слишком походила на капитализм. HARMATNY V. P. NEP in Belarus (1921–1927)

Дадзены артыкул прысвечаны ўдзелу прадстаўнікоў татарскага насельніцтва з беларускіх зямель у Першай сусветнай вайне ў складзе царскай арміі. У артыкуле аўтар падрабязнай спыняецца на ваеннай дзейнасці генералаў з ліку беларускіх татараў, змяшчае некаторыя iх біяграфічныя дадзеныя, аналізуе палітычныя погляды і выбар жыццёвага шляху на пераломе эпох. GRIBOVA S. U. Belarusian Tatars in the I World War

Дадзены артыкул прысвечаны антыфашысцкай барацьбе беларускіх татараў у часы Другой сусветнай вайны. Аўтар на падставе архіўных дадзеных прадстаўляе звесткі аб колькасным удзеле татарскага насельніцтва ў партызанскіх фарміраваннях. Прыводзіць прыклады адданай барацьбы беларускіх татараў у падпольным руху. Звяртае ўвагу на неабыякавае стаўленне мясцовых татараў да лёсу яўрэйскага насельніцтва. У артыкуле таксама адзначаецца, што беларускія татары змагаліся з ворагам на франтах вайны, большасць іх была прадстаўлена ў падраздзяленнях Чырвонай Арміі. А таксама вялі яны барацьбу з ворагам у 13-м палку віленскіх уланаў у складзе Польскай арміі, затым у арміі У. Андэрса, І-й польскай дывізіі імя Тадэвуша Касцюшкі, якая паклала аснову І-й Польскай арміі. GRIBOVA S. V. Contribution of the Tatar and Muslim population of Belarus to a victory over the enemy during World War II

У артыкуле разглядаюцца падыходы “Сялянскай партыі” ў 1926-1931 гг. да вырашэння ў ІІ Рэчы Паспалітай аграрнай праблемы. Злабадзённасць і вастрыня аграрнага пытання выклікала да жыцця і актывізавала ў краіне дзейнасць шматлікіх партый, якія абаранялі інтарэсы сялянства. Адною з іх і была “Сялянская партыя”, якая ў азначаны перыяд карысталася сярод сялян шырокаю падтрымкаю і аўтарытэтам. Адносна ажыццяўлення ў ІІ Рэчы Паспалітай аграрных пераўтварэнняў партыя лічыла неабходным перадачу вяскоўцам памешчыцкай зямлі і стварэння значнай колькасці дробных сялянкіх гаспадарак. Для дасягнення такой мэты сялянству неабходна была моцная палітычная арганізацыя, таму ў 1931 г. сялянскія партыі ІІ Рэчы Паспалітай аб’ядналіся дзеля сумеснай барацьбы за інтарэсы сялянства. HARMATNY V. P. Agrarian question in the program of peasant’s party in 1926–1931

В статье рассматривается периодизация осуществления польскими властями комасации (хуторизации) на землях Западной Беларуси. Автор показывает трудности местного крестьянства и необходимость проведения аграрной реформы, которая и была реализована польскими властями в 1921–1939 гг. Проведение комасации сопровождалось выдачей кредитов. Благодаря осуществлению в Западной Беларуси комасации, сокращалось количество необходимых для обработки земли крестьянских трудодней, улучшалась культура обработки земли и соответственно возрастала урожайность. В соответствии с социально-экономическими особенностями и темпами проведения хуторизации в осуществлении польскими властями в Западной Беларуси комасации необходимо выделить три основных периода: 1) 1921–1928 гг.; 2) 1929–1933 гг.; 3) 1934–1939 гг. HARMATNY V. P. Periodization of the comasation on the lands of Western Belarus in 1921–1939