• Digital Humanities and Cultural Heritage
• Other research products close
• Adam Mickiewicz University Reposito... close

Wydział Historyczny: Instytut Prahistorii Praca zawiera opis i analizę materiałów z post-meroickiego cmentarzyska El Haraz z Nubii Środkowej w Sudanie zdobytych dzięki własnym badaniom autora. Analiza ta jest oparta na znajomości starszych cmentarzysk jak też i na innych stanowiskach z terenów Nubii Środkowej. Dyskutowane są także różne podejścia i hipotezy dotyczące tych zagadnień. Badania cmentarzyska El Haraz rzuca nowe światło na znajomość wczesnej historii Sudanu The work contains the description and analysis of the materials from the Post-Meroitic cemetery El Haraz in Middle Nubia (Sudan) excavated by the author of dissertation. The analysis is basing on the knowledge of earliest cemeteries as well as of Post-Meroitic sites known from the Egyptian and Sudanese Nubia. The different scientific approaches and hypothesis concerning this problems are discussed. The investigations of the Haraz cemetery throw new light on the Sudanese early history

Collections of mutual translations gain in their value if aligned at the sentence level. As such they can be used e.g. in Statistical Machine Translation, Translation Studies and Lexicography. In this study, four leading systems of automatic sentence alignment are tested on four English-Polish translationally equivalent documents. Their performance is evaluated in terms of precision, recall and F-measure as well as in terms of their coverage of the source and target text. Some of the advantages and disadvantages of these methods with respect to different applications are discussed.

Wydział Neofilologii: Instytut Filologii Angielskiej Rozprawa doktorska analizuje dyskurs władzy i definiuje pojęcie „królewskości” w oparciu o sztuki historyczne Williama Szekspira, a w szczególności drugą tetralogię, tj. Ryszard II, Henryk IV, części 1 i 2, Henryk V, jak również Ryszard III. Sztuki spaja ze sobą aspekt teatralności władzy monarszej, jak również kwestia nowoczesnego podejścia do uprawiania polityki w nowożytnej Anglii. Ważnym kontekstem powyższej analizy jest Niccolò Machiavelli i jego traktat polityczny Książę, który można traktować jako punkt odniesienia dla XVI-wiecznych europejskich władców w sztuce polityki, bowiem odsłania on arcana imperii władzy absolutnej. „Królewskość” jest więc ujęta z perspektywy Makiawelicznego „udawania”, które zawiera się tak w aktorskiej grze króla jak i w jego werbalnych manipulacjach. Rozdział pierwszy koncentruje się na definicji „królewskości” począwszy od średniowiecza aż do czasów nowożytnych, jak również przedstawia XX-wieczne krytyczne podejścia do władzy. W rozdziale drugim pokazuję teatralny wymiar „królewskości” jako gry aktorskiej tak na deskach teatru (Ryszard III, Ryszard II) jak i na scenie życia (Elżbieta I), z wykorzystaniem teorii ról społecznych. W rozdziale trzecim analizuję dyskurs władzy królów i politycznych przywódców w drugiej tetralogii, zwracając uwagę na to jak za pomocą języka można manipulować zachowaniem innych i walczyć o władzę w polityce. Dialog Szekspirowski analizuję z perspektywy pragmatyki językowej, a w szczególności teorii grzeczności (ang. politeness theory), w ujęciu zaproponowanym przez Penelopę Brown i Stevena Levinsona, jak również teorii niegrzeczności (ang. impoliteness theory), spopularyzowanej przez Jonathana Culpepera i Dereka Bousfielda. The following doctoral dissertation is focused on defining the notion of “kingship” as analyzed in Shakespeare’s second tetralogy, the plays Richard II, 1 and 2 Henry IV, Henry V and Richard III (a play which ends the first tetralogy).Shakespearean kings can be characterised by their theatrical behaviour as well as by their new, self-conscious approach to politics. The context for the present study is Niccolò Machiavelli’s The Prince, a political treatise on early modern policy-making, which reveals arcana imperii of absolute power. Kingship is then defined in terms of the Machiavellian dissimulation, which can be manifested in acting or in speech. The first chapter traces a definition of kingship since the medieval times until the early modern period, also showing the 20th-century critical approaches to power. In the second chapter the theory of social roles is employed to show a theatrical dimension of kingship presented on the examples of some Shakespearean kings (Richard III and Richard II) and Queen Elizabeth I herself. The third chapter gives examples of the manipulative use of language by the Shakespearean kings (Henry V) in order to gain power and domination in politics. It uses the theories of politeness by Penelope Brown and Stephen Levinson and impoliteness by Jonathan Culpeper and Derek Bousfield to show how kings are intent on saving face in public.

Wydział Historyczny: Instytut Historii Niniejsza dysertacja poświęcona jest XIX oraz XX wiecznym pomnikom usytuowanym w publicznej przestrzeni. W pracy tej analizowane są trzy podstawowe funkcje pomników: ich materialność, rola jaką odgrywają one w polityce oraz sposób, w jaki wywołują one oraz kanalizują emocje ludzi wchodzących w interakcję z pomnikami. W pracy tej przeanalizowany został również problem wpływu pomników na tożsamość mieszkańców miast oraz sposób, w jaki pomniki kształtują potoczne rozumienie przeszłości. Zatem celem pracy jest także przeanalizowanie jak forma i treść monumentów komunikuje specyficzną wizję przeszłości oraz w jaki sposób odmienne wizje przeszłości kształtowane są przez takie obiekty. Ponadto należy podkreślić, iż pomniki rozumiane są tu jako przedmioty posiadające moc sprawczą i które wpływają aktywnie zarówno na publiczną przestrzeń, w której się znajdują, jak i na ludzi na nie napotykających.Niniejsza dysertacja koncentruje się na porównawczym studium pomników znajdujących się w dwóch europejskich miastach: Poznaniu oraz Strasburgu. Takie porównanie uzasadnione jest podobieństwem historii obu miast (wcielenie w granice Cesarstwa Niemieckiego, okupacja nazistowska, etc.). Pomaga ono stwierdzić ponadto, które z funkcji pomników uznać można za uniwersalne, a które uzależnione są od przestrzennego, społecznego oraz historycznego kontekstu pomników. W przestrzeni obu miast spotkać można zatem pomniki odmiennie reprezentujące paralelne wydarzenia historyczne.Przeprowadzone tu badania pozwalają nie tylko na zrozumienie mechanizmów funkcjonowania pomników w przeszłości, ale także przyczyniają się do zrozumienie sposobu, w jaki pomniki oddziałują na ludzi oraz jak postrzegane są współcześnie. Presented thesis is devoted to the 19th and 20th century memorials situated in the public space. In the thesis I investigate the three main functions of memorials: their materiality, the way they are involved in the politics and people’s emotions they invoke and channel. The thesis also explores how monuments influence on the identity of cities’ inhabitants and how they create the common understanding of the past. Therefore the aim of the research is also to analyze how both form and content of memorials convey a specific historical knowledge, and how various visions of the past are shaped by these objects. Moreover it has to be underlined that memorials are understood here as creative, active agents of both the public space they are situated in and people encountering them.Presented thesis is focused on comparative studies of two European cities: Poznan (Poland) and Strasbourg (France). Such a comparison is justified by the similarity of their historical experiences (incorporation into the German Empire, Nazi occupation, etc.) It also helps to state which functions of memorials are universal and which are shaped by their spatial, social and historical context. Thus there can be found different monumental representation of the parallel events in urban spaces of both cities. The research helps to understand not only the mechanisms related to these memorials in the past, but also contribute to our understanding of the present-day modes of perception of the monuments by people coming across that kind of objects.

Wydział Historyczny: Instytut Archeologii Od wielu lat trwa w Polsce i na świecie dyskusja nad wymogami i standardami, które stworzyłyby efektywny i odpowiedni system ochrony i konserwacji zabytków. Niniejsza praca stawia sobie za cel zaprezentowanie rozwiązań problemów, z jakimi boryka się współczesna archeologia i konserwatorstwo, przyjętych w Stanach Zjednoczonych i jest próbą ich podsumowania. Jest to zagadnienie o tyle ważkie, iż we współczesnym świecie konserwacja dziedzictwa kulturowego czy naturalnego jest nieodzownym elementem regionalnych bądź lokalnych strategii ekorozwoju. Dobrym przykładem takiego planowania w Stanach Zjednoczonych są działania konserwatorskie podejmowane na mocy Państwowej ustawy o zachowaniu dóbr historycznych. Ustawa ta przyczyniła się w dużej mierze do przekształcenia archeologii z dyscypliny czysto badawczej w zarządzającą dziedzictwem archeologicznym. Poprzez ukazanie aktualnego stanu organizacji ochrony zabytków w USA, a także przedstawienie rozwoju instytucji konserwacji i ochrony zasobów archeologicznych i historycznych oraz przesłanek ich tworzenia w kontekście przemian polityczno-społecznych, praca niniejsza może być pomocna w zrozumieniu rzeczywistego stanu zarządzania dziedzictwem kulturowym w USA oraz – co za tym idzie – uświadomić przyczynę braku zaangażowania tego kraju w propozycjach unifikacji legislacyjnych w dziedzinie ochrony dóbr kultury na świecie. W pracy wykorzystano większość dostępnej literatury tematu, łącznie z najnowszymi pozycjami, aby rzetelnie zobrazować aktualnie toczące się w USA istotne dyskusje na tematy związane z zarządzaniem zasobami kulturowymi. Opierałem się nie tylko na publikacjach książkowych i archeologicznych periodykach, ale też i na specjalistycznych biuletynach Służby Parków Narodowych, agend rządowych oraz – przy omawianiu prawnej problematyki ochrony dziedzictwa kulturowego – archiwach spraw sądowych. Przedstawione przykłady obrazujące omawianą w pracy problematykę zaczerpnąłem w dużej mierze z Florydy, stanowiącej obszar mojej zawodowej działalności, niemniej jednak starałem się także o ilustracje z terenów innych stanów, by możliwie wyczerpująco przedstawić dane zagadnienia American Archaeology in the light of cultural heritage management: the origin, the law, practice. For many years there have been discussions about the regulations and standards, that would provide an efficient and adequate system of protection and conservation of historic properties in Poland and worldwide. The dissertation aims to present solutions to the problems faced by modern archeology and historic preservation that have been adopted in the United States and is an attempt to summarize them. The preservation of cultural heritage and the environment is an essential component of regional or local strategies for sustainable development. Presenting the current state of heritage conservation organization in the U.S., as well as the development of institutions to provide conservation and protection of archaeological and historical resources and the conditions of their formation in the context of the politico-social work, can be helpful in understanding the actual state of cultural heritage management in the U.S and - consequently - realizing the reason for a lack of commitment to unify the country in the legislative proposals in the field of cultural heritage protection in the world. The work utilizes the majority of the available literature of in the theme, including latest papers to accurately present the current discussions in the U.S. relevant to the topics

Wydział Prawa i Administracji: Katedra Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego Przedmiotem pracy jest ewolucja instrumentów prawnych ochrony zabytku ruchomego w prawie polskim. Prezentowana praca poza opracowaniem statusu zabytku ruchomego w trzech analizowanych aktach normatywnych: rozporządzeniu o opiece nad zabytkami z 1928 r. , ustawie o ochronie dóbr kultury z 1962 r. oraz ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. ma zakończyć się podsumowaniem rezultatów współczesnej debaty nad zabytkami, której uczestnicy zastanawiają się, jak daleko sięga ochrona zabytków, czy powinna opierać się o ograniczenia prawa własności lub czy należałoby wprowadzić zupełnie nową konstrukcję prawną. Inspiracją dla powstania pracy była wypowiedź nieżyjącego, wybitnego znawcy prawa ochrony zabytków Jana Piotra Pruszyńskiego, w której uznał, iż dyskusja na temat ochrony zabytków powinna toczyć się stale i przedstawiać ciągle nowe, weryfikowane okolicznościami poglądy jej uczestników . Prezentowana praca ma za zadanie nie tylko stanowić jeden z głosów w tej dyskusji, lecz także ukazać dotychczasowy rozwój ochrony zabytku ruchomego. The subject of this thesis is the evolution of legal instruments for the protection of movable cultural property. The project deals not only with the legal status of movable cultural property in three legal acts from 1928 , 1962 and 2003 , but also presents different views in the ongoing international debate on its legal protection. Some claim that the protection should be based on the ownership limitations, as it presently is. Others believe that more radical measures and solutions, i.e. introducing a new legal institution instead of the ownership right, should be sought after. The inspiration for this thesis was the statement made by Jan Piotr Pruszyński. He claimed that the question of cultural heritage should be the subject of constant discussion . The goal of this thesis is not only to be one of many Polish voices in this debate but also to present the evolution of movable cultural property so far.

Wydział Neofilologii: Instytut Filologii Romańskiej (pol.) Ricardo Palma (1833-1919) to peruwiański intelektualista, odkrywający peruwiańską przeszłość. Dowodem tego są Tradiciones peruanas - zbiór opowiadań, które ukazywały się w seriach. Autor w sposób przystępny i łatwy w odbiorze pisze krótkie opowiadania o dawnych czasach, i jednocześnie odnosi się do czasów mu współczesnych. Daje też własną wizję peruwiańskości. W niniejszej rozprawie postawiono tezę, że Ricardo Palma jest kronikarzem peruwiańskości. W celu weryfikacji tezy, posłużono się Tradiciones peruanas completas (TPC) Ricarda Palmy, opublikowane w roku 2000 przez Espasa-Calpe. Wybrano ten materiał ze względu na to, iż stanowi on świadomą spuściznę autora. Ricardo Palma pozostawił sprawdzoną i poprawioną osobiście wersję TPC, stanowiącą podstawą do kolejnych edycji tego dzieła. Celem pracy nie jest zweryfikowanie wiarygodności historycznej TPC, lecz pokazanie, jaki jest wkład twórczości literackiej Ricarda Palmy w podaną przez nas definicję peruwiańskości. Uwzględni się zatem wszystkie teksty składające się na TPC, wraz z elementami historycznymi i fikcją literacką. Wyniki przedstawionych badań potwierdzają, że spuścizna zawarta w TPC jest bogatym źródłem informacji o historii, społeczeństwie, zwyczajach i obyczajach Peru, jest kroniką skupiającą wiele aspektów peruwiańskości. Listy literackie oraz artykuły krytyczne, składające się na TPC, potwierdzają troskę Ricardo Palmy i zarazem wielką pasję autora do swojego kraju i jego historii. (ang.) Ricardo Palma (1833-1919) is a Peruvian intellectualist searching the Peruvian history, what was confirmed by a storybook publisher in series called ‘Tradiciones Peruanas Completas’. The author in a clear manner writes short stories about the past and as well as treats about the contemporary Peruvian periods. He gives his own imagination of Peru. A thesis that Ricardo Palma was a chronicler of Peru was proposed. In order to verify this thesis the TPC edited in 2000 by Espasa-Calpe were used. They are known as a literary legacy of Palma. Palma has left a reliable and self-correct version of TPC being a basis to the following editions of his work. The aim of this thesis is not to verify a historical reliability of TPC, but to show his literacy contribution in given by himself a definition of Peruvianity. All texts consist on TPC, with their historical elements and literary fiction was taken under consideration. The results confirmed that the literacy legacy contained in TPC are an extensive source of information about Peruvian history, society, customs and tradition, is a chronicle of many aspects of Peruvianity. Literary letters and critical articles consists on TPC confirmed the authors cares and a great passion to his country and history. (hiszp.) Ricardo Palma (1833-1919) es un intelectual peruano, que redescubre el pasado de su país. Una prueba de ello son las Tradiciones peruanas – un conjunto de relatos que fue editado en series. El autor, de una forma accesible, escribe relatos sobre el pasado peruano, a su vez haciendo referencias al presente. Así, muestra su visión de lo peruano. En el presente trabajo Se sustenta que Ricardo Palma es un ironista de la peruanidad. Para demostrarlo nos hemos sevido de las Tradiciones peruanas completas (TPC) de Ricardo Palma, publicadas el año 2000 por Espasa-Calpe. Hemos escogido esta pbra, dado a que constituye una consciente herencia intelectual de su autor. Ricardo Palma dejó una versión revisada y corregida de sus TPC, que es la base de Tomas sus ediciones póstumas. El fin del presente trabajo no es la verificación de la historicidad de las TPC, sino mostrar cuál es el aporte de la creación literaria de Ricardo Palma para la definición de la peruanidad que proporcionamos. Es por ello que en el trabajo se toma en cuenta todos los textos que conforman las TPC, tanto con sus elementos históricos como ficcionales. Los resultados de nuestra investigación confirman que la herencia que incluyen las TPC es una rica fuente de información sobre la historia, sociedad, costumbres y tradiciones peruanas. Demuestran que es una crónica que contiene muchos aspectos de la peruanidad. Las cartas literarias y artículos críticosque forman parte de las TPC, confirman la preocupación y la gran pasión del autor por su país y su historia.

Wydział Historyczny: Instytut Historii Praca składa się z czterech rozdziałów. Poszczególne części zatytułowane są kolejno: 1. Begriffsgeschichte a historiografia wieku dwudziestego. Podstawowe zbieżności i różnice 2. O konieczności rozumienia tego co przeszłe i tego co oczekiwane 3. Semantyka historyczna i krytyka ideologii 4. Czasowienie i polityczność jako dylemat studiów historycznych i pamięci kolektywnej. Celem pracy jest krytyczne przedstawienie polskiemu czytelnikowi odmiany historii pojęć (niem. Begriffsgeschichte), która w Niemczech stała się rodzajem metodologii historii jak również teorią dziejów. Pierwszy rozdział poświęcony jest omówieniu różnic między Begrifffsgeschichte a angielską Conceptual History. Omówienie to ujawnia najbardziej charakterystyczne cechy tak zwanej semantyki historycznej czyli: polityczność oraz pierwiastek czasu zawarty w znaczeniach poszczególnych pojęć. Rozdział drugi to analiza kategorii rozumienia w historii. W tej części niezwykle często nawiązuję się do myśli Droysena, Diltheya, Gadamera po to aby zarysować przemiany myślenia historycznego, role tradycji w rozumieniu oraz opisać znaczenie dystansu czasowego w obszarze badanej historii pojęć. W trzecim rozdziale rozważana jest możliwość traktowania Begriffsgeschichte jako historiograficznej odmiany krytyki ideologii. Szeroko omawiana jest przy tym naukowość historiografii oraz hermeneutyki. W rozdziale tym nie wskazuje się bezpośrednio na model poznawczy najbardziej odpowiedni dla analiz języka oraz mowy. Część ta skupia się raczej na zagadnieniach ontologii i granic języka, które to granice mogą jednocześnie być wartościowymi kategoriami poznawczymi dla dziejopisarstwa. Dopiero w czwartym, ostatnim rozdziale nawiązuje się bezpośrednio do metodologicznego modelu, który stoi w centrum całego projektu historii pojęć, i który to (jak twierdzi autor rozprawy) może mieć krytyczny potencjał. Chodzi tu dokładniej o stworzony i popularyzowany przez Reinharta Kosellecka wzór „przestrzeń doświadczenia – horyzont oczekiwań”. Jest to, według autor rozprawy, najbardziej znaczący element w całej niemieckiej odmianie semantyki historycznej (Begriffsgeschichte).W zakończeniu przedstawiona jest fundamentalna teza pracy mówiąca, że na podstawie przeprowadzonych w kolejnych rozdziałach badań można Begriffsgeschichte uznać za odmianę historiografii nie tylko krytyczną ale również emancypacyjną. Autor pisze „Moją intencją było przedstawienie pewnej wersji leksykografii historycznej (…) jako narzędzia emancypacji działań człowieka w przestrzeni publicznej (powtórzę, że do nich zaliczam historiografię) zarówno od jednowładztwa samego rozumu (który każe historii być nauką) jak i od zawartych w tradycji języka sztywnych i ograniczających pojęć państwa i dziejów.” The work consists of four chapters. The chapters are titled as follows: 1. Begriffsgeschichte and the historiography of the 20th century. The basic convergences and divergences. 2. The necessity of understanding that which is past and what is expected. 3. Historical semantics and the critics of ideology 4. Temporalization and politics as a dilemma of historical studies and collective memory. The aim of the thesis is the critical presentation of so called Conceptual History (Begriffsgeschichte) to a Polish readers, which in Germany became a kind of historical methodology as well as historical theory. The first chapter has been devoted to a discussion on the divergences between Begrifffsgeschichte and the English Conceptual History. This reveals the most characteristic features of the so called historical semantics, which are: diplomacy and the element of the period of time included in the meaning of the particular concepts. The second chapter is an analysis of the category of understanding in history. In this chapter very often I refer to the idea of Droysen, Dilthey, Gadamer in order to depict the changes in historical thoughts, the role of tradition in the understanding and also to describe the meaning of time lag in the field of the researched history of concepts. In the third chapter I consider the possibility of treating Begriffsgeschichte as a historiographical type of the critiques of ideology. We can also find therein an extensive discussion on the historiographical scholarship and hermeneutics. This chapter does not directly depict the cognitive model which would be the most appropriate for the analysis of language and speech. This part concentrates rather on the issues of ontology and the confines of language, which at the same time can be the valuable cognitive categories for historiography. Finally, in the fourth chapter I refer directly to the methodological model, which forms the core of the entire project of the history of concepts and which (according to the author) can have a critical potential. More precisely it is about the created and popularized by the Reinhart Koselleck model “the space of experience – the horizon of expectations”. It is, according to the author, the most significant element in the whole of German type of historical semantics (Begriffsgeschichte). In conclusion I presented the fundamental thesis which says that on the basis of the four chapter research Begriffsgeschichte can be considered as a type of historiography which is not only critical but also emancipating. The Author writes “My intention was to present a certain version of historical lexicography (...) as a tool for the emancipation of human actions in the public sphere (I would repeat that here I, also includes the historiography) both from the single power of the reason (which requires history to be a science) as well as from the firm and limited concepts of the state and history which are enclosed in tradition and language.